Business risk (Rủiro kinhtế)

Rủiro kinhtế

(trích bàigiảng F-MBA, họcphần kinhtế ứngdụng)


Photo Unknown. Source Somewhere In The Net

(1.4.5) Rủiro kinhtế

§[1.4.5.1]

Rủiro (risk) là hậuquả xấu trong tươnglai của một hànhđộng hiệnnay.

Nói chung, hànhđộng đéo nào của chúng ta cũng chứa rủiro, chỉ nhiều hay ít.

Hànhđộng đủ nhiều rủiro sẽ được gọi là canhbạc.

§[1.4.5.2]

Canhbạc côngbằng (fair gamble) là canhbạc với lợinhuận trungbình bằng zero.

Các cô chơi sócđĩa. Xácsuất thắng hay thua đều 50%. Đó là một canhbạc côngbằng.

Các cô chơi xoso loto. Xácsuất thắng quãng 0.0001%. Đó là một canhbạc không côngbằng.

Các cô bỏ 100 ôngtơn chơi sócđĩa, thì chịu nhiều rủiro hơn bỏ 50 ôngtơn, dù cả hai canhbạc đều côngbằng.

Chúng ta nói, sócđĩa 100 ôngtơn rủiro hơn (more risky) sócđĩa 50 ôngtơn.

§[1.4.5.3]

Thếgian có 3 hạng người: loại sợ-rủiro, loại kệ-rủiro, loại thích-rủiro.

Loại người sợ-rủiro sẽ không chơi sócđĩa hoặc any canhbạc côngbằng. Chúng chỉ chọn chơi món nào thật ít rủiro.

Loại người kệ-rủiro sẽ chọn chơi các canhbạc chúng cảmthấy nhiều cơmay, dù côngbằng hay không.

Loại người thích-rủiro sẽ chơi mọi canhbạc, ngaycả khi biết chắc rất hiếm cơmay.

§[1.4.5.4]

Baohiem (insurance) tráingược đánhbạc.

Các cô có một con xe trịgiá 50,000 ôngtơn. Khảnăng ngaunhien nó bị tainạn bétnhè bằng 10%.

Tính trungbình, các cô có 45,000 ôngtơn, bằng 90% trịgiá xe, là khảnăng nó không gặp tainạn.

Một hãng baohiem đềnghị baohiem 100% giátrị con xe với mức phí baohiem (premium) 10,000 ôngtơn.

Nếu con xe tựdưng bétnhè, các cô nhận đủ 50,000 ôngtơn đềnbù. Nếu con xe antoàn vôhại, các cô mất 10,000 phí baohiem.

Vậy, dù xe các cô dính tainạn hay không, các cô cứ có 40,000 ôngtơn, bằng trịgiá con xe, trừ mẹ khoản đóng phí baohiem.

Nếu tính trungbình, các cô thiệt 5,000 ôngtơn so với trườnghợp không mua baohiem. Đây nhẽ là canhbạc không côngbằng.

Những người sợ-rủiro sẽ cânnhắc mua baohiem. Chúng hầu như cươngquyết chịu thiệt 5,000 ôngtơn đặng được antâm.

Bọn kệ-rủiro và thích-rủiro sẽ đéo mua.

§[1.4.5.5]

Baohiem là hìnhthức chiasẻ rủiro tốt nhất.

§[1.4.5.6]

Khảnăng rủiro cao không quyếtđịnh việc mua baohiem và ýđịnh chiasẻ rủiro, mà sự côngbằng của canhbạc mới quyếtđịnh.

Hãy cogang đạt mức côngbằng cao nhất khi lựachọn baohiem.

Nếu khảnăng dính tainạn của con xe các cô bằng 15%, mà hãng baohiem đềnghị mức phí 10%, thì tội đéo gì không mua, có phỏng?

Nhưng nếu khảnăng tainạn bằng 50%, mà phí baohiem những 80%, thì mua làm đéo gì, có phỏng?

Giảđịnh các cô đều là hạng không ngán rủiro.

Nếu các cô sợ rủiro, thì không cần khuyên, có phỏng?